Truskawka

 

Poziomka / Truskawka
(Fragaria spp.)

 

Wszystkie rośliny z rodzaju Fragaria noszą nazwę „poziomka”. Określenie „truskawka” dotyczy tak naprawdę tylko odmian hodowlanych (kultywarów) powstałych z krzyżówki dzikich gatunków poziomek.

Poziomki są to niewysokie byliny osiągające 10-40 cm wysokości, zależnie od gatunku. Charakteryzują się soczyście zielonymi, trójdzielnymi liśćmi, pokrytymi drobnymi włoskami. Wyrastają one z krótkiej naziemnej łodygi. Kwiaty drobne, złożone z pięciu białych płatków i żółtego środka. Najbardziej charakterystycznym elementem są owoce, tzw. owoc zbiorowy (jagoda pozorna) powstająca z dna kwiatowego. Zależnie od gatunku lub odmiany osiągają średnicę 1-8 cm. Występują  w Eurazji i obu Amerykach. W Polsce dziko rosną trzy gatunki (poziomka pospolita, p. twardawa i p. wysoka).  Główne na glebach zasobnych w składniki pokarmowe, przeważnie na stanowiskach jasnych lub słonecznych, m.in. widne lasy, zarośla, murawy kserotermiczne, zagajniki i stare sady.

 

Poziomki od zarania dziejów służą jako źródło słodkich owoców. Po dzień dzisiejszy są jednymi z owoców o największej światowej produkcji, Polska znajduje się w pierwszej 10. światowych producentów. Dawniej dzikie poziomki stanowi duży rarytas, ze względu na trud uzbierania większej ilości (dzikie owoce poziomek są bardzo drobne w porównaniu do obecnych odmian hodowlanych). Służyły jako dodatek do ciast, przetworów i soków. Około XIV wieku, we Francji rozpoczęto pierwsze uprawy tych owoców. Jednak przełom nastąpił po uzyskaniu krzyżówek międzygatunkowych, dając obecnie znaną truskawkę (F. x ananassa Duchesne), która charakteryzuje się dużymi soczystymi owocami. Poza owocem, pozostałe części rośliny nie spełniają dużej roli spożywczej. Dawniej używano młodych liści jako elementu składowego sałatek i zup. Obecnie stosowanie liści poziomek/truskawek jako pożywienia jest bardzo rzadkie.

 

ZAWARTOŚĆ:

Najważniejsza część truskawki, jakim jest owoc, posiada szereg dobroczynnych substancji, m.in. liczne  pektyny, minerały (fosfor, cynk, magnez, potas, wapń, żelazo), fitocydy, kwasy (elagowy, fenolowy), falwonoidy, antocyjany, bromelina i liczne witaminy z grupy B, a także witamina C, A, E). W świeżym owocu występuje niewielka ilość cukru i białka, odpowiednio 5,8% i 0,7%. Ziele poziomki (truskawki) zawiera liczne sole mineralne, głównie żelazo, olejki lotne, garbniki, fitocydy i flawonoidy.

 

Truskawka wykazuje szereg właściwości leczniczych oraz wspomagających:

  • działanie pobudzające i łagodzące układ pokarmowy, dzięki zawartości pektyn i garbników. Pobudza perystaltykę jelit i zapobiega zaparciom
  • duża zawartość witaminy C (66mg/100g) wspomaga odporność i poprawia samopoczucie
  • zawartość bromeliny wpływa kojąco na zapalenia zatok, żył oraz w przypadku problemów  trawiennych, enzym ten rozkłada białka
  • obecność  żelaza zapobiega anemii a także wzmacnia organizm i wpływa korzystnie na cerę i włosy
  • działanie przeciwreumatyczne
  • wspomaganie układu wydalniczego, substancje zawarte w owocu i zielu obniżają kwasowość moczu, co jest wskazane przy schorzeniach wątroby i nerek, kamieniach moczowych oraz kamieniach żółciowych
  • działanie bakteriostatyczne dzięki zawartości fitocydów
  • zawartość kwasu foliowego utrzymuje prawidłowe funkcjonowanie nerwów i przewodu pokarmowego

ŻYWIENIE:

Zarówno świeże jak i suszone ziele poziomki/truskawki nie ma właściwości, które w znaczący sposób mogłyby zaburzyć prawidłowe funkcjonowanie organizmu. Stąd też nie ma zalecanych obostrzeń co do dawkowania. Ze względu na delikatny smak jest chętnie jedzone przez wszystkie roślinożerne gryzonie oraz króliki. W przypadku owocu zalecane jest podawanie w formie suszonej lub liofilizowanej. Dotyczy to głównie szynszyli, koszatniczek oraz osobników mających problemy żołądkowe. Zaleca się im podawanie jednego lub połówki owocu raz na kilkanaście dni. Świeże owoce truskawek mogą powodować wzdęcia lub biegunki. Jednak podanie jednego świeżego owocu królikowi czy śwince morskiej raz na kilka dni nie powinno wywołać niepożądanych skutków trawiennych. To samo tyczy się innych gryzoni nie będących szynszylą czy koszatniczką.

 

ZALECENIA:

W przypadku podawania świeżych liści i owoców należy je przed podaniem dokładnie opłukać, a następnie wysuszyć. Proces ten ma na celu usunięcie ewentualnych środków ochrony roślin jakimi są pryskane na polu uprawnym. Podanie mokrej truskawki może wywołać niepożądane skutki trawienne jakimi jest biegunka lub wzdęcia. W przypadku podawania owocu suszonego lub liofilizowanego nie zachodzi ryzyko problemów żołądkowych.

 

UWAGA:

Wszystkie gatunki poziomek są jadalne. W przypadku zboru dzikich poziomek należy je dokładnie opłukać przed podaniem czy suszeniem albowiem mogą się na nich znajdować jajka pasożytów lub innych niepożądanych gatunków.


DUŻY WYBÓR TRUSKAWEK MOŻNA ZNALEŹĆ NA HIPCIU