Babka Lancetowata

 

Babka lancetowata
(Plantago lanceolata L.)

 

Niewielka bylina dochodząca do 20-30 cm wysokości o długich, lancetowatych lub równowąskich liściach wyrastających z krótkiego kłącza. Występuje powszechnie w całej Europie a także północnej Afryce i zachodniej części Azji, sięgając aż po pasmo Himalajów.

Babka była cenionym surowcem zielarskim już od starożytności. Szczególnie znana była z właściwości wspomagających gojenie się ran albowiem już wtedy zauważano jej odporność na ciężkie warunki. Rośliny rosnące przy drogach były deptane przez końskie kopyta i rozjeżdżane kołami wozów a mimo to zawsze odrastały i kwitły. Tą mylną właściwości babki ceniono przez wieki. W starożytności podawano wyciśnięty sok na ukąszenia jadowitych stworzeń (skorpionów i węży), natomiast w średniowieczu stosowano ją podczas wojen na złamania, opuchlizny i rany zadane mieczem. Mit regeneracji był na tyle silny, że stosowano babkę nawet na zniwelowanie bąbli od ukąszeń komarów.

 

Oprócz błędnej wiary w uzdrawiające właściwości babki lancetowatej, stosowano ją także na inne dolegliwości, na które już realnie pomagała, takie jak chrypka, suchy i przewlekły kaszel czy nieżyt układu pokarmowego i dróg moczowych.

 

ZAWARTOŚĆ:
Surowiec lekarski jakim jest liść babki (Folium Plantaginis lanceolatae), jest jednym z najpopularniejszych ziół podawanych gryzoniom i królikom. Badania wykazały szereg substancji zawartych w zielu, m.in.: składniki irydoidowe, głównie aukubozyd (0,3-2,5%) i katalpol (0,3-1,1%), liczne substancje śluzowe, a także wysoką zawartość garbników (około 6,5%). Poza tym stwierdzono występowanie fenolokwasów, kwasu chlorogenowego, kumaryny, eskuletyny, flawonoidów, luteoliny, skutelareniny, a także ponad 1% kwasu krzemowego.

W przypadku składników mineralnych, dużą ich część stanowią sole cynku i potasu. W świeżym liściu występują enzymy proteolityczne, które tracą właściwości w procesie suszenia. Według niektórych autorów surowiec zawiera hemolitycznie czynną saponinę.

Ziele babki wykazuje szereg właściwości leczniczych oraz wspomagających:

  • właściwości bakteriostatyczne, dzięki zawartym w soku aukubozydom, które uwalniają aglikon. Właściwości te jednak zachodzą tylko w świeżym zielu. Suszenie lub  robienie naparu powoduje inaktywacje enzymu.
  • działanie wykrztuśne i rozkurczające dzięki zawartości śluzu i garbników, które zmniejszają przekrwienie błon śluzowych
  • działanie ściągające i moczopędne, ma to duże znaczenie przy podawaniu innych pokarmów bogatych w wapń, którego nadmiar jest wydalany
  • zawartość garbników i krzemionki działa pomocniczo przy problemach układu pokarmowego (owrzodzenia, biegunki), babka także wspomaga perystaltykę jelit dzięki wysokiej zawartości włókna
  • poprawia i wzmacnia kondycję tkanki łącznej dzięki wysokiej zawartości kwasu krzemianowego
  • zawartość witaminy C wpływa pozytywnie na odporność. Dodatkowo działa przeciwutleniająco, ułatwia przyswajanie żelaza i wzmacnia dziąsła. 
  • zawartość irydoizów działa przeciwreumatycznie, uspokajająco i przeciwzapalnie

 

ŻYWIENIE:
Babka lancetowata nadaje się dla wszystkich gatunków gryzoni i królików. Charakteryzuje się wysoką smakowitością i jest chętnie spożywana zarówno w postaci świeżej jak i suszonej. Ze względu na wysoką zawartość garbników należy odpowiednio dawkować dzienną porcję. Jest to szczególnie ważne przy żywieniu szynszyli i koszatniczek. Przy podawaniu świeżej babki należy pamiętać o dokładnym umyciu liści i wysuszeniu jej przed podaniem. Podanie mokrych liści może skutkować problemami żołądkowymi takimi jak biegunki i wzdęcia. W przypadku królików i świnek morskich, można podawać zwiększone ilości suszonej babki, najlepiej wymieszanej wraz z innymi ziołami. Jest dobrym źródłem witaminy C dla świnek morskich.  

 

ZALECENIA:
Zwiększoną dawkę suszonej babki lancetowatej zaleca się podawać przy problemach związanych z biegunką. Właściwości ściągające sprzyjają formowaniu się prawidłowego kału, dodatkowo wysoka zawartość włókna surowego wspomaga florę jelitową. Przy problemach z jamą ustną i problemach zębowych zalecane jest podawanie suszonych łodyg, które sprzyjają lepszemu ściarniu siekaczy i trzonowców. Dodatkowo garbniki tworzą kompleksy z białkami, które wytrącając się na powierzchni błon śluzowych tworzą ochronną warstwę. 

 

UWAGA:
Dla osób nie mających fachowej wiedzy odnośnie rozpoznawania gatunków roślin, nie zaleca się własnoręcznego zbioru babki w regionach nadmorskich i na Podhalu. Występują tam bardzo zbliżone pod względem wyglądu rzadkie i chronione gatunki babki (babka nadmorska i babka górska). Oprócz babki lancetowatej, we florze Polski jadalne są także inne gatunki jak babka zwyczajna (szerokolistna) i babka średnia. 


Duży wybór suszonych babek można znaleźć na Hipciu